فرمولاسیون خمیر دندان

فرمولاسیون خمیر دندان، یک فرمولاسیون شیمیایی است که برای تولید خمیر دندان استفاده می‌شود. خمیر دندان یک ماده مخصوص است که بر روی مسواک قرار می‌گیرد و به صورت پفکی یا ژله‌ای در دهان فعالیت می‌کند. هدف استفاده از خمیر دندان، بهداشت دهان و دندان‌ها، جلوگیری از ترسیدن دندان، حفظ بهداشت لثه و کاهش خطر بروز بیماری‌های دهان و دندان است.که در  3فرمول به این موضوع میپردازیم

فرمولاسیون خمیر دندان

خمیردندان ماده ی می باشد جرم زدا ، شوینده و ضدعفونی کننده که معمولا در بسته بندی های استوانه مانند قرار گرفته شده اند و با فشردن آن خمیردندان خارج می شود و با استفاده از وسیله ای به نام مسواک جهت تمیز کردن دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد، دندان های پوسیده ، حساس ، زرد و … هر کدام نیازمند خمیردندان مخصوص به خود می باشند ،از فواید خمیر دندان میتوان براق کردن و سفید کردن مینای دندان ، کاستن بوی دهان ، حفظ لثه و دندان را نام برد.خمیر دندان ها اشکال مختلفی مانند ژله ای ،خمیری ، مایع و … دارند ، قدیمی ترین خمیردندان مربوط به قرن ۴ میلادی در مصر می باشد که مواد تشکیل دهنده ی آن گل زنبق بوده است . رومیان و یونانی ها جزء کسانی بودند که سابقه استفاده از تمیز کننده ها را داشتند ولی تا قبل از قرن ۱۹ میلادی استفاده از خمیر دندان  عمومی نبوده است .

ویژگی های یک خمیر دندان خوب :

۱ – قدرت پاک کنندگی بالایی دارد و آسیبی به مینای دندان،لثه و یا دهان نمیزند و با پوست و مخاط دهان سازگاری دارد .

۲ – بافت نرم و یکنواختی دارد و به راحتی از تیوپ خارج شده و روی مسواک پخش می شود .

۳ – بسته بندی مناسب و سالم دارد

۴ – در طول زمان مصرف از لحاظ فیزیکی و شیمیایی پایدار می باشد و شکل آن تغییر نمی کند .

انواع خمیر دندان :

خمیر دندان ضد پوسیدگی : که ترکیبات فلورایدی مانند سدیم فلوراید ،فلوراید قلع و یا مونو فلوئور فسفات دارد .

خمیر دندان ضد حساسیت : حساسیت عاج دندان را متوقف می کند .

خمیر دندان ضد پلاک : این خمیر دندان از تشکیل پلاک جلوگیری به عمل آورده و احتمال بروز بیماری لثه را کاهش میدهد .

خمیر دندان سفید کننده : این خمیر دندان مواد ساینده ای دارد که با پاک کردن لکه ها از روی سطح دندان ،آنرا سفید و درخشان می کند .

خمیر دندان متشکل از مواد زیر میباشد :

۱ – مواد ساینده :

هدف و کاربرد اصلی ساینده (Abrasives) از بین بردن وبرداشتن لایه های چسبناک از روی دندان می باشد و مهمترین و پر کاریرد ترین مواد ساینده در خمیر دندان به سیلیکاهیدراته (Sio) و دی کلسیم فسفات دی هیدرات و کربنات کلسیم می توان اشاره کرد .

۲ – مواد مرطوب کننده یا نگهدارنده  رطوبت :

ترکیبات نگهدارنده و رطوبت (Humectants) برای جلوگیری از خشک و  سفت شدن خمیر دندان به کار می رود  و همچنین غیر قابل مصرف شدن آن به کار میرود . وعلاوه بر این ویژگی براق کنندگی و پلاستیکی خمیر دندان را به همراه دارند . پرکاربرد ترین مواد نگهدارنده ترکیبات گلسیرین و محلول سور بیتول۷۰درصد می باشد ، ترکیبات پلی اتیلن گلایکل ها و پلی پربیلن به طور اندک در فرمولاسیون خمیر دندان مورد استفاده قرار میگیرد.

۳ – مواد پاک کننده یا کف کننده :

این مواد حساسیت بالایی دارند و همیشه با دقت زیادی در فرمولاسیون خمیر دندان به کار می روند و به این دلیل محدودیت های بسیاری در انتخاب کف کننده در خمیردندان وجود دارد .

مزایای ترکیب کف کننده در خمیر دندان : از بین بردن لایه سطحی روی دندان و همچنین کاهش کشش سطحی می باشد ، دیگر مزیت کف کننده در خمیر دندان تعلیق و حذف باقی مانده مواد غذایی ، پروتئین و دیگر ترکیبات(Debris)از روی دندان و …می باشد . اولین ترکیبات کف کننده در خمیردندان صابون بود که در فرمولاسیون آن مورد استفاده قرار می گرفت و از معایب بزرگ استفاده از این کف کننده طعم نامناسب و قلیائیت بالای آن بود ، پر مصرف ترین ترکیبات کف کننده و شوینده در حال حاضر سدیم لوریل سولفاتSLS) ) می باشد. این ترکیب فعال سطحی ، با فرمول (ROSO3Na) از برش الکل های طبیعی سنتز می شود درباره استفاده مضر این ترکیبات تحقیق های بسیاری در کمیسیون اتحادیه اروپائی انجام گردیده و تا به اکنون هیچ نهاد بین المللی ممنوعیتی برای کاربرد این نوع در خمیر دندان اعلام نشده است .